Մեսրոպ Մաշտոցը հայ գրերի ստեղծողն է, առաջին թարգմանիչը, առաջին ուսուցիչն ու հայալեզու դպրոցի հիմնադիրը, ծնվել է պատմական Հայաստանի Տարոն գավառի Հացեկաց գյուղում։- Մաշտոցի ծննդյան տարին ընդունված է համարել 362 թ.։+ Վախճանվել է 440 թ. փետրվարի 17-ին:+ Մեսրոպի ծնողների մասին գիտենք միայն այնքանը, որ հոր անունը Վարդան է։+ Մեսրոպը իր ժամանակի համար լավ կրթություն է ստացել հայրենի գավառում` Տարոնում, որից հետո գնացել է Վաղարշապատ մայրաքաղաքը, և պաշտոնավարել Խոսրով Գ-ի արքունիքում՝ որպես զինվորական գրագիր:- Նա իմացել է հունարեն, ասորերեն և պարսկերեն, որոնցով հայկական արքունիքում վարում էին գրագրությունները։+ Թե քանի տարի է Մեսրոպը պաշտոնավարել արքունիքում` հայտնի չէ, բայց հայտնի է, որ նրան արքունիքում սիրել ու համակրել են։+

 

Ապա Մեսրոպը թողել է ծառայությունը, ընդունել հոգևոր կոչում և իրեն նվիրել ճգնավորության, իր կյանքն անցկացնում էր մենակեցության մեջ, մարդկանցից հեռու, քարանձավներում։+

Այնուհետև, առնելով իր աշակերտներին, նա մեկնում է Գողթնի կողմերը, որտեղ դեռևս ամուր պահպանվում էին հեթանոսական կրոնն ու սովորույթները։!

 

Մաշտոցը մտահոգված էր ամբողջ հայ ժողովրդի ճակատագրով։+ Բանն այն է, որ հայ ժողովրդի վիճակը Մեսրոպի գործունեության տարիներին չափազանց ծանր էր:+ Երկիրը բաժանված էր երկու մեծ տերությունների` հռոմեական և պարսկական պետությունների միջև։! Ձուլման վտանգը սպառնում էր երկու հատվածներում էլ:!

Եվ Մեսրոպը մտածում է հայկական գրեր ստեղծելու մասին։+

 

Իր մտադրությունն իրականացնելու նպատակով Մեսրոպը վերադառնում է մայրաքաղաք՝ Վաղարշապատ, և դիմում Սահակ Պարթև կաթողիկոսին։ Պարզվում է, որ Սահակն էլ նույն մտատանջությունների մեջ է, ուստի ընդունում է Մեսրոպի առաջարկը, ապա երկուսով դիմում են Վռամշապուհ արքային, ու ստանալով նրա համաձայնությունը՝ անցնում գործի։!

 

Վերցնելով մի խումբ երիտասարդների, Մեսրոպը դիմեց դեպի այն ժամանակվա ուսումնական ու գիտական մեծագույն կենտրոններ՝ Եդեսիա, Ամիդ, Սամոսատ: Զանազան գրքեր կարդալով նա ուսումնասիրեց տարբեր լեզուների այբուբենները, ծանոթացավ դրանց կառուցվածքին, տառերի ձևերին, գրության սկզբունքներին, որոնց իմացումն անհրաժեշտ էր հայկական գրեր ստեղծելու համար։+ Եվ այս բոլորից հետո ձեռնամուխ եղավ հայոց գրերի ստեղծմանը։ Ծանոթ լինելով արդեն բազմաթիվ այբուբենների, Մեսրոպը 405-406 թվականին կազմեց հայերենի այբուբենը` ստեղծելով միանգամայն յուրահատուկ տառեր` հետևելով գրության լավագույն սկզբունքներին

գրության լավագույն սկզբունքներին։?

Մեսսրոպ Մաշտոցի ստեղծած այբուբենն ուներ 36 տառ,այն սկսվում էր ա-ով և ավարտվում ք-ով:+ Ավելի ուշ՝ 12-րդ դարում, ավելացան օ և ֆ տառերը:+Մաշտոցն անթերի որոշել է հայերենի բառակազմիչ հնչյունների իրական համակարգը՝ առաջնորդվելով մեկ հնչյունին՝ մեկ տառ սկզբունքով, դասավորել տառերը հունական այբուբենի հերթականությամբ, յուրաքանչյուր տառի տվել անուն (այբ, բեն, գիմ…), թվային արժեք (Ա = 1, Ժ = 10, Ճ = 100, Ռ = 1000…), սահմանել գրության՝ ձախից աջ ուղղությունը:+

 

Մեսրոպ Մաշտոցի կենսագիրն է եղել նրա աշակերտ Կորյունը:+

 

Հայոց տառերը քանդակվել են խաչքարերի տեսքով և տեղադրվել Օշական գյուղում, որտեղ թաղված է Մեսրոպ Մաշտոցը:-

Через час по чайной ложке ….. медленно
Крокодиловы слёзы ….. Неискренние слёзы
Делать из мухи слона — преувеличивать
Медведь на ухо наступил — о человеке, лишённом музыкального слуха
Заговаривать зубы ……. ввести в заблуждение
На один зубок … малое количество
Смотреть сквозь розовые очки …….  Смотреть на всё жизнерадостно, не замечая плохого

 

1. Пойдем да пойдем
   Пригласил нас как-то сын лесника к себе. За грибами, говорит, сходим, поохотимся, рыбу ловить будем. Уху сварим, пальчики оближешь.
   Мы, конечно, обрадовались, уши развесили, слушаем. Мой братишка так голову потерял от счастья. Как же! В лесу заночуем, палатку разобьем, костер разложим, из ружья палить будем. Потом он мне покою не давал: “Пойдем да пойдем! Говорят, он такой мастер рыбу ловить, собаку на этом деле съел”. Не знаю, каких собак он ел, а вот мы попались на удочку. Обманул он нас.
   Договорились прийти в субботу к вечеру. Пять километров одним духом отшагали. А нашего “приятеля” дома не оказалось. Уехал, говорят к тетке на воскресенье.
   — Он же нас пригласил рыбу удить, охотиться,- растерялись мы.
   — Вот пустомеля, — возмутился дед, — все время кому-нибудь морочит голову.
   У братишки слезы в три ручья. Я, конечно, тоже не в своей тарелке.
   — Ничего, ребятишки,- успокоил нас дед, — со мной пойдете.
   И пошли. И рыбу ловили. И костер развели. А уха была – ни в сказке сказать, ни пером описать. Только ружье нам дедушка не дал. Малы еще.
   1.Каким выражением из текста вы могли бы озаглавить рассказ? 
   2.Какие выражения, употреблённые в переносном значении, вам встретились в тексте? Объясните их значение. 

 

 

Տեքստի բոլոր բառերը միացել են իրար, առանձնացրեք և ստացեք տվյալ տեքստը:

Weknowthesaying”asbusyasabee,”butwedon’tknowhowbeesplay.S
cientistsfoundoneway.Theydidtestsonbeesandfoundtheylikedplayin
gwithsmallballs.Thebeesplayedlikehumans.Youngbeesplayedwith
moreballsthanoldbees.Adultmalesplayedwithballsforlongerthanfem
alesdid.Therewere45bumblebeesinthetests.Theyhadtwochoices.On
ewastogostraighttoasugarytreat.Thesecondwastogettothetreatafte
rgoingaroundsmallballs.Mostofthebeesplayedwiththeballsfirst.Ares
earchersaidbeeshavefeelings.Sheaddedthatthemindsofinsectsare
moreadvancedthanwethought.

Ինչպես եղավ, որ մի անգամ

Արջն ու օձը դարձան ընկեր,

Ընկեր դարձան ու բարեկամ:

-Մեկըս քնի,

Մեկըս հսկե,

Իրար շահենք,

Իրար պահենք,

Ընկերովի կյանք վայելենք:

Այսպես ասին, եր երդվեցին,

Իրար ազնիվ խոսք տըվեցին

Օձը՝ արջին, արջը՝ օձին:

Անցավ այս կերպ մի ժամանակ:

Եվ շարունակ

Երկու ընկեր սիրով, սրտով

Նստան-ելան ու քուն մտան

Կարգով, հերթով:

Սակայն օձի սողքը բեկբեկ

Դուր չէր գալիս արջին երբեք:

Օրվա մեկը արջը ժայռին

Թիկն էր տվել արևկողի,

Հանկարծ օձը` ոլոր-մոլոր

Եկավ, ասես, գաղտագողի:

Վախ ու կասկածն առավ արջին,

Ելավ կանգնեց նստած տեղում:

Ես ծուռ ու մուռ գնացողին,

Ընկեր լինի թե կաթնախպեր,

Չէ, չեմ սիրում, ես չեմ ուզում:

Գոռաց այսպես և թաթն ուժգին

Դըրեց, սեղմեց օձի գլխին

Ու մյուս թաթը օձի մարմնով

Մինչև պոչը քաշեց թափով.

Ապա մոտիկ հոսող գետին

Հանձնեց օձի անկենդան դին:

Եվ նայելով ջրերի հետ

Նետի նման սարող օձին`

Գոհ մրթմրթաց բեղերի տակ.

-Ա՛յ ընկերը էսպես շիտակ

Պիտի լինի,

Դե՛հ, շիփ-շիտակ գընա հիմի

Այս առակը ասում էր, որ չի կարելի դավաճանել ընկերներին։

Էջմիածնի Մայր տաճար, Հայ Առաքելական եկեղեցու Էջմիածնի կաթողիկոսության գլխավոր կրոնական կառույցը: Գտնվում է Հայաստանի Արմավիրի մարզի Վաղարշապատ քաղաքում: Ըստ գիտնականների՝ անտիկ Հայաստանի առաջին Մայր տաճարն է (բայց ոչ առաջին եկեղեցին) և համարվում է աշխարհի ամենահին Մայր տաճարներից մեկը:

Դուրս գրիր անծանոթ բառերը, բառարանի օգնությամբ բացատրիր։

Տաքդեղ — բիբար, ծիծակ

Պատմությունը սովորիր դերերով ընթերցել և պատմել։

Ինքդ կազմիր հարցեր ստեղծագործության վերաբերյալ՝ յուրաքանչյուր հատվածի վերաբերյալ 3-5 առաջադրանք։

1մաս

Ինչ էր այդ քաղաքի անունը։Նուկիմ

Ինչ նրանք կերան ու նրանց դուր չեկավ։Տաքդեղ

Ինչ նրանք կերան ու նրանց դուր եկավ։Խաղող

 

Բերեք շրջանաձև առարկաների օրինակներ։

Սեղան։

Գծեք մի շրջանագիծ, որի շառավիղը 4 սմ է։ Ինչի՞ է հավասար այդ շրջանագծի տրամագիծը։

8-ի

Գծեք մի շրջանագիծ, որի տրամագիծը 10սմ է։ Ինչի՞ է հավասար այդ շրջանագծի շառավիղը։

5

Ուղիղը հատում է շրջանագիծը A և B կետերում։ Ի՞նչ կետով պետք է անցնի այդ ուղիղը, որպեսզի AB հատվածն ունենա հնարավոր ամենամեծ երկարությունը։

Կենտրոնով

Որտե՞ղ է գտնվում այն կետը, որի հեռավորությունը շրջանագծի կենտրոնից հավասար է շրջանագծի շառավղին։

շրջանի վերջում

Գծեք մի շրջանագիծ, նրա վրա նշեք մի կետ և այդ կետից տարե՛ք տրամագի, շառավիղ և լար։ Համեմատե՛ք դրանք։ Ո՞րն է դրանցից ամենաերկար, իսկ ո՞րը ամենակարճ։

ամենակարճը — լարը

ամենաերկարը — տրամագիծը

2 շրջանագծի կենտրոնների հեռավորությունը 10սմ է։ Շրջանագծերի շառավիղներն են՝ 2սմ և 5սմ։ Կհատվե՞ն արդյոք այդ շրջանագծերը։

Ոչ

2 շրջանագծի կենտրոնների հեռավորությունը 10սմ է։ Շրջանագծերի շառավիղներն են՝ 4սմ և 7սմ։ Կհատվե՞ն արդյոք այդ շրջանագծերը։

Այո

Գծե՛ք մի շրջանագիծ։ Ապա տարե՛ք 3 ուղիղ այնպես, որ 1-ինը չհատի շրջանագիծը, 2-րդը շրջանագծի հետ ունենա 1 ընդհանուր կետ, իսկ 3-րդը՝ 2 ընդհանուր կետ։

 

 

 

10․ Գծե՛ք 4սմ շառավղով մի շրջանագիծ։ Դրա մեջ նշե՛ք մի A կետ, իսկ նրանից դուրս՝ մի B կետ։ Համեմատե՛ք շրջանի կենտրոնից այդ կետերի ունեցած հեռավորությունները շրջանի շառավղի հետ։ AB հատվածը կհատի՞ արդյոք շրջանագիծը։ամենակարճ – շառավիղ

 

 

Составьте словосочетания, учитывая смысловую разницу близких по значению слов. С некоторыми из полученных словосочетаний составьте и запишите предложения.

Образец: враждебный, вражеский (отношение, разведчик) –

враждебное отношение, вражеский разведчик.

Дружеский, дружественный (помощь, государство).

Дружеская помощь, дружественное государство.

Завидный, завистливый (сосед, здоровье).

Завидное здоровье,завистливый сосед.

Искусный, искусственный (работа, бриллиант).

искусственный бриллиант,Искусная работа.

Обсудить, осудить (проблема, преступник).

Обсудить проблему,осудить преступника.

6.Ближний, близкий (друг, деревня).

Ближняя деревня,близкий друг.

7.Каменный, каменистый (забор, берег).

Каменный забор,каменистый берег.

8.Дождевой, дождливый (капля, осень).

дождливая осень,Дождевая капля.

2. Спишите, вставляя подходящее по смыслу слово.

 

Враждебный – вражеский.

Маленькому отряду удалось прорвать вражескую оборону. Путешественники не были готовы к Враждебному приёму местных жителей.

Виновный – виноватый.

Мальчишка смотрел на всех испуганным и виновным взглядом. Суд признал обвиняемого виновным в совершении преступления.

Соседский – соседний.

В соседним доме жил известный писатель. Каждое утро мы с соседским мальчиком уходили в лес.

Одеть – надеть.

Бабушка одела девочку в тёплую шубу и вместе с ней вышла на прогулку. Незнакомец торопливо надел шляпу и выбежал из ресторана.

3. Составьте словосочетания по данному образцу.

Образец: медленный, медлительный (подъём, человек, речь, учительница,

медленный подъём,медлительный человек,медленная речь,медлительная учительница.

медленная речь, медлительная ученица, медленное течение.

 

Очевидный, ясный (объяснение, вопрос, небо, ошибка) — очевидная ошибка, очевидное объяснение, ясное небо,

Коричневый, карий (платье, глаза, краска, материя) — коричневое платье, карие глаза, коричневая краска, коричневая материя.

Толстый, полный (тетрадь, женщина, палка). толстая тетрадь, полная женщина, толстая палка.

Заграничный, иностранный (гости, паспорт, языки, пис атели). Заграничный паспорт, иностранные гости, иностранные языки, заграничные писатели.

 

Էջմիածնի Սուրբ Գայանե գտնվում է Վաղարշապատ քաղաքի հարավային կողմում։ Կառույցը տեղակայված է այն վայրում, որտեղ նահատակվել է Սուրբ Գայանեն: Եկեղեցին ներդաշնակ համաչափություններով, տպավորիչ ինտերիերով քառամույթ գմբեթավոր բազիլիկ է, որի Ավագ խորանի տակ գտնվում է կույսի՝ հարավարևելյան ավանդատնից մուտքով թաղածածկ դամբարանը: 17-րդ դարում եկեղեցին եղել է կիսավեր ու լքված: Այն հիմնովին վերակառուցվել է 1652 թվ, վերականգնվել են նրա ծածկը և գմբեթը: Միաժամանակ Սուրբ Գայանե եկեղեցու հիմքերը ստորգետնյա ջրերից պաշտպանելու համար կառույցի հարավային պարսպից դեպի դաշտ ջրահեռացման համակարգ են ստեղծել, որպեսզի ջրերը նաև ոռոգման նպատակով օգտագործվեն: