Մայրենի

Մայրենի

Իմ երազի նման

Մայրենի

Մայրենի

Մայրենի

Մայրենի

Մայրենի

Կարդում ենք Աղայան

Մայրենի

Մայրենի

Այս ամիս մենք կարդացել ենք Հ․ Սահյան, Աղայան, ծանոթացել ենք նրսնց կյանքին ու ստեղծագործություններին։ Արել ենք թարգմանություններ։

Այս ամենը ինձ համար նորություն էր, մանավանդ հետաքրքիր էր Աղայանի կյանքի մասին իմանալ, ճանաչել թե ինչպիսի մարդ էր նա։

Դերանուններ

1. Ընդգծված բառը ո՞ւմ անվան փոխարեն է գրված:

Օրինակ՝

Անանիա Շիրակացին յոթերորդ դարի գիտնական էր: Նա Երկիրը գնդաձև էր պատկերում և բաժանում էր կլիմայական յոթ գոտիների: Նա — Անանիա Շիրակացին:

— Հիմա ես սրա գլխին մի խաղ կխաղամ,- ասաց Տիգրանը:

Ես — Տիգրան
—Ես արդեն հոգնել եմ ու հենց առավոտյան տուն եմ գնալու,- ասաց Նվարդը:

Ես — Նվարդ
—Դու ինչո՞վ ես զբաղված, ի՞նչ ես անում այդտեղ,- հարցրեց մայրը տղային:

Դու — Տղա

-Առաջինը դո՛ւ մտիր,- Ռուբենին առաջարկեց տղան:

Դու — Ռուբեն

Վարորդը նոր միայն նկատեց մեզ: Նա ապակու ետևից ժպտաց և ձեռով կանչեց:

Նա — վարորդ

Նա թվաբանությունից ամենաուժեղն է,- ընկերուհուն գովում էր Նվարդը:

Նա — ընկերուհի

2. Ընդգծված բառն ո՞ւմ անվան փոխարեն է դրված:

Օրինակ՝ — Տիգրա՛ն, ես տուն եմ գնում, իմ գնալու ժամանակն է: Ես-Նա, ով խոսում է Տիգրանի հետ:

— Ես մի քիչ հետո կգամ, Լևո՛ն, մի քիչ էլ մնամ այստեղ ու գամ, հա՞:

Ես — Նա, ով խոսում էր Լևոնի հետ

Դու լռում ես, նրանց մասին նոր բան ես իմացել ու ինձ չես ասում:

Դու — Նա, ով խոսում էր ինձ հետ

Դու ինչո՞ւ ես լռում,- հետաքրքրությունից վառվում էր Լևոնը:

Դու — Նա, ով խոսում էր Լևոնի հետ

Միայն թե դու շո՛ւտ արի, իմ թթվածինը վերջանում է,- զգուշացրեց Լևոնը:

Դու — Նա, ում հետ խոսում էր

Նա մեզ էլ չի կարող խանգարել,- ընկերոջը հանգստացնում էր Տիգրանը:

Մեզ — Տիգրան և ընկեր

3. Ես, դու, նա, մենք, դուք, նրանք բառերն ինչո՞ւ են անձնական դերանուններ կոչվում:

Ես, դու, նա, մենք, դուք, նրանք բառերը կոչվում են անձնական դերանուններ, որովհետև նրանք գործածվում են անձի անվան փոխարեն:

4. Ես, դու, նա, մենք, դուք, նրանք դերանուններն ըստ թվի բաժանի՛ր երկու խմբի:

Եզակի — Ես, դու, նա

Հոգնակի — Մենք, դուք, նրանք

5. Անձնական դերանունները ի՞նչ սկզբունքով են բաժանված երեք խմբի:

Ա. Ես, մենք. Բ. Դու, դուք. Դ. նա, նրանք:

Ա — առաջին դեմք

Բ — Երկրորդ դեմք

Դ — երրորդ դեմք

6. Ընդգծված բառերն ի՞նչ են նշանակում: Դրանք ինչո՞վ են նմանվում ես, դու, նա դերանուններին:

Նետ-աղեղը մինչև 19-րդ հարյուրամյակը որպես զենք է գործածվել: Դա նաև Շվեյցարիայի լեռնականների նախընտրած զենքն էր: Եվրոպայում նետաձգության առաջին մրցությունն էլ անցկացվել է այդ երկրում: Գիտե՞ք Վիլհելմ Տելի մասին լեգենդը: Դա պատմում է, թե լեռնցիներն ի՜նչ վարպետությամբ էին գործածում այդ զենքը: Մյուս լեգենդը Ռոբին Հուդի մասին է: Սա էլ վկայում է, որ անգլիացիներն էլ անտարբեր չէին այդ զենքի նկատմամբ: Մի հետաքրքիր փաստ կա նետաձգության պատմության մեջ: Դա վկայում է, որ հրազենի հետ առաջին մրցությունում նետ-աղեղն է հաղթել: Բայց հետո հրազենը կատարելագործվել ու դուրս է մղել այդ զենքը: Այսօր դա ապրում է միայն սպորտում:

Դա — Նետ — աղեղ

Այդ — Շվեյցարիա

Դա — Վիլհելմ Տելի մասին լեգենդը

Սա — Լեգենդ Ռոբին Հուդի մասին

Այդ — Նետ — աղեղ

Դա — Մի հետաքրքիր փաստ նետաձգության պատմության մեջ

Դա — Նետ — աղեղ

Նրանք կատարում են նույն դերը ինչ որ ես, դու, նա դերանունները, բայց առարկաների հետ։

7. Կետերի փոխարեն գրի՛ր տրված բառերը:

Համաշխարհային օվկիանոսում միլիոնավոր տոննաներով սառույց կա: Եթե այդքան սառույցը հալվի, ցամաքի մեծ շերտեր կանհետանան ջրի տակ, քանի որ օվկիանոսի մակարդակը ավելի քան հարյուր մետրով կբարձրանա: Թուրքմենիայում այնպիսի վայր կա, որտեղ ամռանն այնքան չղջիկ է հավաքվում, որ դա անվանում են չղջիկների «ամառանոց»: Տաք ամռանն այսպես հավաքվում է մոտ քառասուն հազար չղջիկ: Մի գիշերում նրանք ուտում են մոտ տասը փութ վնասակար միջատ: սնվելով՝ չղջիկներն օգտակար են դառնում մարդկանց, ինչպես նաև այգիների ու դաշտերի համար: Բայց չղջիկներն այդտեղ ձմեռել չեն կարող, որովհետև բարձր ջերմությունը խանգարում է նրանց ձմեռային քնին: Ձմռանը նրանք չվում են այնտեղ որտեղ ավելի ցուրտ է, և քուն են մտնում մինչև գարուն:

***

Խոսքում գոյական, ածական, թվական անունները չկրկնելու համար հաճախ դրանք փոխարինվում են անվան դեր կատարող բառերով, այսինքն՝ դերանուններով։ Այլ կերպ ասած՝ դերանուն են կոչվում այն բառերը, որոնք մատնացույց են անում առարկա, հատկանիշ, քանակ կամ որակ՝ առանց դրանք անվանելու։ Դերանունները հանդես են գալիս իրենց ութ տեսակներով, դրանք են` անձնական, ցուցական, փոխադարձ, հարցական, հարաբերական, անորոշ, որոշյալ և ժխտական:
Անձնական դերանունները գործածվում են անձի անվան փոխարեն: Ունեն երկու թիվ՝ եզակի (ես, դու, նա) և հոգնակի (մենք, դուք, նրանք), երեք դեմք՝ I (ես, մենք), II (դու, դուք), III (նա, նրանք):
Ցուցական դերանունները մատնացույց են անում առարկա կամ հատկանիշ:

• Գրի՛ր մգեցված բառերի բացատրությունը:

Գլխիվայր — Գլուխը դեպի ցած՝ ներքև դարձած դրությամբ, գլխի վրա: Վերևից դեպի ներքև:

Ալեփրփուր — Սպիտակ ալիքներով՝ փրփուրներով:

շառաչել — գետի ձայն, աղմուկ։

Անդրադարձում, արտացոլանք: Մարդու՝ առարկայի ստվեր:

շվաք — Ստվեր, շուք: Մարդու՝ առարկայի ստվեր՝ շողք:

• Առանձնացրու քեզ դուր եկած թարս պատկերը, շարունակիր այն նկարել…

Գլխիվայր են ծառերն աճում,

Արմատը օդում է աճում

Այնքան է աճում,

Որ վերջում արևից վառվում է,

Տերևները շագանակագույն են,

Իսկ բույնը կանաչ է…

•  Ինչպիսի՞նն է Սահյանի աշխարհը:

Սահյանի աշխարհ շատ գեղեցիկ և յուրահատուկ է։

• Իմ աշխարհի տերն ու հյուրը … — ստեղծագործական աշխատանք

Իմ աշխարհի տերը ես եմ, իմ աշխարհում երկինքը կապույտ է ու մաքուր, ծառերը կանաչ են ու ծաղկուն։ Օդը մաքուր է, իսկ գետերի, լճերի  ջուրը մաքուր ու պարզ։ Մարդիկ անհոգ են և ուրախ  և յուրաքանչյուր մարդ կարող է անել ինչ իրեն դուր է գալիս։ Երեխաները խաղում են ու զվարճանում։

Այս է իմ աշխարհը։

 

Գտեք արտահայտության արժեքը․

4,735 : 0,5 = 9,47

14,95 : 1,3 = 11,5

2,121 : 0,7 = 3,03

11,5 + 3,03 = 14,53

14,53 + 9,47 = 24

589,72 : 16 = 36,8575

18,305 : 7 = 2,615

0,0567 : 4 = 0,014175

36,8575 — 0,014175 + 2,615 + 18.566675

0,3417 : 34 = 0,01005

0,875 : 125 = 0,007

3,006 — 0,01005 — 0,007 = 2.98895

22,5 : 3,75 = 6

2,5 : 0,004 = 625

6 + 625 + 208,45 = 839,45

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը).

Գտեք արտահայտության արժեքը․

1. — 4.5
2. — 9.090909090909091
3.  — 15
4. 0,81

Մի օր ես զարթնեցի և նայեցի լուսամուտից, ոչ մի անսովոր բան չտեսա․ ամեն մարդ զբաղված էր իր գործերով: Ես հանգիստ անցկացրեցի իմ օրը, պառկեցի քնելու, բայց երբ զարթնեցի, գնացի լուսամուտի մոտ, տեսա նույն քայլող մարդկանց, նույն շորերով և նույն տեղով, ամեն ինչ նույնն էր, ինչ երեկ: Նույն ժամին քնեցի, նույն երազը տեսա և նույն ժամին զարթնեցի, և այդ օրը կրկնվում էր մի քանի շաբաթ։ Մինչև ես մի օր տեսա մի երազ, որում այս նույն օրն էր, բայց մի մարդ ինձ ասաց <<մի քնի ամեն գնով․․․>> ես անելանելիության պատճառով լսեցի նրան, չքնեցի և հայտնվեցի նորմալ աշխարհում։

1)Լուծե՛ք համեմատությունը․

ա)3,5/4,9=1,5/2,1

բ)1,8/0,2025=0,36/3,2

գ)2,7/25=0,135/1,25

դ)1:4,2=1,5:6,3

ե)1,6:3,8=0,8:1,9

2)Փիղը 0,7 տոննայով ծանր է գետաձիուց։ Իսկ նրանց ընդհանուր քաշը 8,3 տոննա է։ Որքա՞ն է յուրաքանչյուրի քաշը։

8,3 — 0,7 = 7,6

7,6 : 2 = 3,8(գետաձի)

3,8 + 0,7 = 4,5(փիղ)

3)Գտե՛ք տրված թվի 27%-ը․

ա)200 — 54

բ)290 — 78,3

գ)45 — 12,15

դ)38 — 10,26

4)Հաշվե՛ք հետիոտնի շարժման արագությունը, եթե նա․

ա)2,4 ժամում անցել է 10,8 կմ

10,8 : 2,4 = 4,5 կմ․ժ

բ)1,8 ժամում անցել է 9,9 կմ

9,9 : 1,8 = 5,5կմ․ժ

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը).

1)Խնձորի չրի զանգվածը թարմ խնձորի զանգվածի 25%-ն է։ Որքա՞ն խնձորի չիր կստացվի 200կգ, 360կգ, 4,5տ թարմ խնձորից։

50,90, 1125

2)Առաջին սենյակի մակերեսը 5,2 մ²-ով մեծ է երկրորդ սենյակի մակերեսից, իսկ նրանց մակերեսների գումարը 34,8 մ² է։ Գտե՛ք յուրաքանչյուր սենյակի մակերեսը։

14,8, 20

3)Գտե՛ք այն թիվը, որի 27%-ը տրված թիվն է․

ա)540 — 2000

բ)300 — 1111,111111111111

գ)243 — 900

դ)2727 — 10100

1.56** աստղանիշները փոխարինել թվանշաններով այնպես, որ ստացված քառանիշ թիվը բաժանվի և 6-ի, և՛ 8-ի, և 15-ի:

5640

2. 7 խնձորը հավասարապես բաժանել 12 երեխաների այնպես, որ ոչ մի խնձոր չբաժանվի 4-ից ավել մասերի:

3(հատ խնձորը) — 12(մասի)

4(հատ խնձորը) — 12(մասի)

4/12 + 3/12 = 7/12(ամեն երեխայն խնձորի)

3.Ավտոբուսի տոմսը համարվում է երջանիկ, եթե նրա թվանշանների միջև կարելի է դնել թվաբանական գործողություններ և փակագծեր այնպես, որ արդյունքում ստացվի100:

Երջանիկ է արդյո՞ք 123456 համարի տոմսը:

1 + (2 + 3 + 4) * (5 + 6) = 100

4.Վերծանել գրառումը. 10. 1 = 9 + 1:

5.Զամբյուղում եղած նարինջների քանակը 70-ից փոքր է:
Նարինջները հնարավոր է հավասարապես բաժանել 2, 3
կամ 5 երեխաների, սակայն հնարավոր չէ բաժանել 4 երեխաների:

Քանի՞ նարինջ կա զամբյուղում:

30

6.Վռամենց փողոցում կա 17 տուն։ Վռամն ապրում է փողոցի՝ զույգ համարակալումով մայթի վերջին տանը, և նրա տան համարը 12- ն է։ Ռազմիկն ապրում է կենտ համարակալումով մայթի վերջին տանը։ Ո՞րն է նրա տան համարը, եթե տները համարակալել սկսել են 1-ից:

7.Տրված են 6 քարտեր, որոնց վրա գրված են հետևյալ թվերը.
2, 309, 5, 7, 68, 41
Այդ քարտերը դնելով կողք-կողքի ստանալ հնարավոր ամենամեծ բնական թիվը (քարտերը կտրել չի կարելի)։

7685413092

8.Գրքի էջերը համարակալելու համար օգտագործվել է 222 թվանշան։ Քանի՞ էջ ունի գիրքը, եթե համարակալումը կատարվել է առաջին էջից սկսած։

1,2,3,4,5,6,7,8,9,

189 + 3x = 222

222 — 189 = 33

3x = 33

x = 11

9. Հիմա հայրս 27 տարեկան է և 9 անգամ մեծ է ինձնից։Քանի՞ տարի հետո հայրս 2 անգամ մեծ կլինի ինձնից։Քանի՞ տարեկան կլինի հայրս այդ ժամանակ։

21 տարի հետո, նրա հայրը կլինի 48 տարեկան։

1)Հաշվե՛ք․

ա)6 : 0,1 = 60

բ)7 : 0,001 = 7000 1,25 : 2,5 =

գ)8 : 0,001 = 8000

դ)35 : 0,1 = 350

ե)49 : 0,01 = 4900

զ)56 : 0,001 = 56000

2)Հաշվե՛ք․

ա)53,6 : 5,36 = 10

բ)5,36 : 0,01 = 536

գ)72,34 : 7,234 = 10

դ)7,234 : 0,01 = 723,4

ե)372,9 : 3,729 = 100

զ)3,729 : 0,1 = 37,29

3)Գտե՛ք արտահայտության արժեքը.

ա)0,25 : 4 + 15,3 : 5 + 12,4 : 8 + 0,15 : 3 = 9,6725

բ)96,7 : 10 + 0,045 : 5 + 140,4 : 12 + 1,53 : 15 = 21,481

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը).

1)Հաշվե՛ք․

ա)1 : 0,2 = 5

բ)1 : 0,25 = 4

գ)1 : 0,125 = 8

դ)1 : 0,4 = 2,5

ե)1 : 0,8 = 1,25

զ)1 : 0,5 = 2

2)Հաշվե՛ք․

ա)48 : 4,8 = 10

բ)536 : 5,36 = 100

գ)921 : 92,1 = 10

դ)39 : 0,39 = 100

ե)4 : 0,4 = 10

զ)999 : 99,9 = 10

3)Գտե՛ք արտահայտության արժեքը.

ա)4,912 : 16 + (18,305 : 7 + 0,0368 : 4) =

4,912 : 16 = 0,307

18,305 : 7 = 2,615

0,0368 : 4 = 0,0092

2,615 + 0,0092 = 2,6242

2,6242 + 0,307 = 2,9312

բ)72,492 : 12 + 78,156 : 36 — 120,03 : 15 = 0,21

72,492 : 12 = 6,041

78,156 : 36 = 2,171

120,03 : 15 = 8,002

6,041 + 2,171 = 8,212

8,212 — 8,002 = 0,21

4)Առանց հաշվումներ կատարելու՝ համեմատե՛ք․

ա)19,95 ⋅ 199,6 = 1,995 ⋅ 1996

բ)19,96 ⋅ 1,997 < 199,6 ⋅ 19,97

գ)199,7 ⋅ 199,8 > 1,997 ⋅ 1,998

դ)1,998 ⋅ 199,9 < 1,998 ⋅ 1999

1. В каќом год́у был́а нап́исана ́эта кн́ига? (пр́ошлый) – В прошлом году.
2. О каќом соб́ытии напис́али газ́еты? (в́ажное) ____о важном_______.
3. На каќих поезд́ах м́ожно до́ехать до кр́епости? (пригор́одные) _на пригородных_.
4. На каќих инструм́ентах он игр́ает? (духов́ые) _______на духовых________.
5. На каќом конц́ерте вы б́ыли? (дж́азовый) ____на джазовом___________.
6. На каќой пл́ощади сто́ит п́амятник? (центр́альная) ____на центральной___________.
7. В каќих стр́анах ты поб́ывал? (европ́ейские) __в европейских_____________.
8. О каќих журн́алах идёт речь? (на́учные) _______о научных________.
   ЗАДАНИЕ 35. Раскройте скобки.
9. Он́а родил́ась в (м́аленький город́ок) – в маленьком городке.
10. Он живёт в (больш́ая кварт́ира) ______большой квартире_________.
11. Б́ыло так х́олодно, что ещё с утр́а он мечт́ал о (гор́ячий суп)______горячем супе_________.
12. Род́ители запрещ́ают д́етям пл́авать в (хол́одная реќа) _____холодной реке__________.
13. Л́юди с д́авних времён мечт́али о (косм́ический кор́абль)______космических кораблях____________,
    чт́обы долет́еть до н́овых план́ет.
14. Кр́итики мн́ого сп́орили о (посл́едняя кн́ига) _______последней книге______ изв́естного писа́теля.
15. Ќомната был́а пл́охо видн́а в (сл́абый веч́ерний свет) ____слабом вечернем свете ___________.
16. Д́ети игр́али на (м́ягкий ковёр) _______мягком ковре________.
17. Маш́ина останов́илась на (сос́едняя ́улица)______соседней улице_________.

. Вставьте пропущенные словосочетания в нужной форме. Используйте словосочетания: многие иностранные языки, исторический факультет, международная политика.

1. Полиглот́ – это человеќ , который ́ говорит́ на многих иностранных языках.
2. Сад́овник ́очень заб́отится об ________экзотических цветах___________________________________.
3. Моем́у бр́ату ́очень нр́авится сќазка о _________добром чудовище___________________________.
4. Он ув́идел своё отраж́ение в ____________кривом зеркале_______________________________.
5. Мой сос́ед покуп́ает прод́укты в _____________большом магазине____________________________.
6. Об ́этом спект́акле пис́али во ______вчерашней газете_____________________________________.
7. Мо́я подр́уга ́учится на  _________многих иностранных языках________________________________________.
8. На _________Ближнем Востоке_____________________ есть мн́ого п́амятников др́евней культ́уры.
9. Стар́инное ор́ужие ты м́ожешь ув́идеть в ________историческом музее_________________________.
10. Н́аши др́узья ч́асто сп́орят о _международной политике.