Դու ամե՛ն վայրկյան քեզ ժխտում ես
Ու այդպես ժխտելով՝ հաստատում.
Պարտըվում ես դու քեզ ու հաղթում ես,
Սակայն մի՛շտ՝ այդ դո՛ւ ես — ու դո՛ւ

Այս քառյակը խոսում է մարդու ներքին պայքարի մասին։ Մարդն անընդհատ ժխտում է իր նախորդ «ես»-ը, բայց այդ ժխտումով էլ հաստատում է իրեն՝ նորովի։ Նա միաժամանակ պարտվում է հին ինքն իրեն ու հաղթում՝ դառնալով ավելի լավը։ Սակայն, ինչքան էլ փոխվի, նա միշտ ինքն իրենով է մնում

XLI
Ծովափին նստած է մի մարդ.— այդ դո՞ւ ես գուցե, իմաստո՛ւն.
Նայում է ծովին նա հանդարտ.— այդ դո՞ւ ես գուցե, իմաստո՛ւն.
Նա զվարթ ժպտում է ծովին, նա սիրում է հոսուն այդ անհունը—
Բայց ահա հեռանում է անդարձ.— այդ դո՞ւ ես գուցե, իմաստո՛ւն։

Այս քառյակը արտահայտում է կյանքի անցողիկությունը։ Մարդը նայում է ծովին, ժպտում, սիրում անհունությունը, բայց վերջում հեռանում է անդարձ։ Սա հիշեցնում է, որ կյանքն էլ է նման ծովին՝ հոսող ու անհասանելի։

XII
Մի անցորդ անցավ քաղաքից այս
Ու գնաց, ու չեկավ նա ետ։
Եվ քաղաքը— կրկի՛ն գեղեցիկ է,
Նայում եմ նրան— թեև ե՛ս։

Այս քառյակում արտացոլվում է կյանքի անցողիկությունն ու անփոփոխ ընթացքը։ Անցորդը գալիս է, հեռանում, բայց քաղաքը մնում է նույնքան գեղեցիկ։ Մարդիկ թեև հեռանում են, բայց աշխարհը շարունակում է իր գոյությունը ու մնում է գեղեցիկ։

Rewrite the following sentences in the future tense:
I will walk to work every day.
She will read the book every night.
They will eat dinner at 6 PM.
We will go on vacation every year.
He will play football on Sundays.

Make questions using the future tense:
Will you visit the museum next weekend?
Will they arrive at the airport by 9 PM ?
Will he travel to Italy next month ?
Will you go to the gym tomorrow morning ?
Will she study for the test tonight ?

1. Ի՞նչ բնորոշ հատկանիշներ ունեն հոդվածոտանիների տիպի ներկայացուցիչները։
Հոդվածոտանիները բաժանասեռ են, ունեն լավ զարգացած սեռական դիմորֆիզմ՝ արուները և էգերը տարբեր են չափսերով ու գունավորմամբ։ Արուները պետք է ունենան գրավիչ արտաքին գունավորում և ուժեղ մկանային համակարգ՝ մրցակցելու համար։ Միջատները ունեն ներզատիչ գեղձեր, որոնք արտադրում են հորմոններ՝ պատասխանատու են ընդհանուր զարգացման և սեռական հատկանիշների համար։

2. Ի՞նչ կառուցվածք ունի միջատների շնչառական համակարգը։
Միջատների շնչառական համակարգը բաղկացած է տրախեաներից, որոնք բաշխվում են ամբողջ մարմնում։ Տրախեաները խողովակներ են, որոնք օդի թթվածին հասցնում են տարբեր բջիջներին, ապահովելով մարմնի նորմալ գործառույթը։

3. Ի՞նչ կառուցվածք ունի միջատների աչքերը։
Տեքստում աչքերի կառուցվածքի մասին տեղեկատվություն չկա, բայց գիտականորեն միջատները ունեն պազմաչափ աչքեր (կոմպոզիտ աչքեր), որոնք բաղկացած են բազմաթիվ փոքրիկ բաղադրիչներից, որոնք յուրաքանչյուրն independently կարող է ընկալել տարբեր տեսանկյուններից։

4. Ինչպե՞ս է ընթանում միջատների թերի կերպարանափոխությունը։
Թերի կերպարանափոխության ընթացքում միջատը ձվից դուրս գալուց հետո՝ որպես թրթուր, սկսում է աճել, սակայն արտաքինում չի փոխվում, բացի չափսերից։ Միջատը մի քանի մաշկափոխություն է ապրում՝ դառնալով հասուն։
Փուլերը՝ ձու → թրթուր → թերհաս միջատ → հասուն միջատ։

5. Ինչպե՞ս է ընթանում միջատների լրիվ կերպարանափոխությունը։
Լրիվ կերպարանափոխության ժամանակ թրթուրը շատ տարբեր է հասուն միջատից՝ չունի թևեր և իր մարմինը կառուցվածքով չի համընկնում։ Թրթուրը դադարում է սնվել, հանգստանում է (հարսնյակում) և վերածվում է հասուն միջատ։
Փուլերը՝ ձու → թրթուր → հարսնյակ → հասուն միջատ։

1. Ընդգծված դերբայները դարձրո՛ւ բայեր:

Օրինակ`

Քայլող աղջիկ- աղջիկ, որը քայլում է:
Հեռացած ձմեռ- ձմեռը, որ հեռացել է:

Ա. Սլացող մեքենա — մեքենա, որը սլանում է։

Արևի շուրջը պտտվող մեքենա — մեքենա, որը արևի շուրջ է պտտվում։

Թունելից դուրս եկող գնացք — գնացք, որը դուրս է գալիս թունելից։

Փոշու ու մրի մեջ աշխատող մարդիկ — մարդիկ, որոնք աշխատում են փոշու ու մրի մեջ։

Բ. Ընկած գրիչ — գրիչ, որը ընկել է։

Մոռացված երգ — երգ, որը մոռացել են։

Թիթեռի հետևից ընկած երեխա — երեխա, որը ընկել է թիթեռի հետևից։

Արձակված ու կախված վարագույր — վարագույր, որը արձակված և կախված է։

Լուծված խնդիր — խնդիր, որը լուծվել է։

Գիշերվա անձրևից խոնավացած օդ — օդ, որը խոնավացել է գիշերվա անձրևից։

2. Կետերը փոխարինի՛ր ապրել բայից կազմված դերբայներով (ապրելիս, ապրող, ապրած, ապրել):

Նրա ապրած երկար ու ձիգ տարիների մասին ընդամենը մի երկու նախադասություն կարելի է պատմել:

Գետափին՝ զով ծառերի ստվերում ապրելիս հիշում էր իր անապատը, խանձված ավազը:

Կարտոֆիլի արտում ապրող բզեզն արագ բազմանում է ու շարժվում առաջ՝  նոր տարածություններ գրավելու:

Ուզում էր քաղաքից դուրս ու մենակ՝ ապրել հեռու մի դաշտում:

3. Կետերը փոխարինի՛ր ապրել բայի դիմավոր ձևերով:

Քանի՛ տարի ապրել ես մեր երկրում ու չգիտե՞ս մեր օրենքները:
Եթե մի երկու ամիս էլ ապրեք այս  խոնավ ու անարև երկրում, բոլորովին կմոռանա՞ք մեր գյուղը:
Մի քանի օր այստեղ ապրի ու կտեսնի, թե ի՞նչ դժվար է օրվա հոգսը հոգալը:

Այստեղ ապրելու ուրիշ ելք չունեմ:
Դու երկար ես ապրել այս աշխարհում ու շատ բան ես տեսել, ինձ մի խորհուրդ տո՛ւր:

Կարդա նյութը՝ Դերբայներ

4. Տրված բայերը բաժանի՛ր երկու խմբի՝դիմավոր բայերի և դերբայների:

Փակել է, մտնել, փակած, մտար, փակում եմ, մտնում է, փակեցիր, մտած, փակի՛ր, մտնեիր, փակելիս, մտնելիս, կփակենք, մտի՛ր, պիտի փակեք, մտել էինք, փակել էիր, պիտի մտնի:

5․Կազմի՛ր տրված բայերի բոլոր դերբայական ձևերը ՝գրել, կարդալ

Անորոշ — ել, ալ-
Համակատար — ելիս, ալիս —
Հարակատար — ած , ացած—
Ենթակայական — ող, ացող —
Անկատար — ում —
Կատարելի — ելու, ալու —
Վաղակատար — ել, ացել —
ժխտական — ի, ա –

6.Կետերի փոխարեն պահանջված ձևերով գրի՛ր փակագծում դրված բայերը:

…ձայնը գլուխն էր գցում: (երգել- ե՞րբ)
Ձիու սիրտը պայթել էր քուռակի համար…: (վախենալ-ինչի՞ց)
Թեյը…թափեց: (տանել-ե՞րբ)
Կենսախինդ մարդիկ վախենում են լուրջ կամ տխուր կամ ծանր…: (երևալ-ինչի՞ց)
Ու Մոսկվա ․․․ առաջ մի երկու օրով ման է գալիս հարազատ վայրերում: (գնալ-ինչի՞ց)Մեղր… մի կաթիլ գետին թափեց: (լցնել-ե՞րբ)

7.Ընդգծիր բայերը:
Հմայել, անվայել, շահել, առավել, ջերմել, ավել:
Անսխալ, կսկծալ, փսփսալ, ծավալ, ձնհալ, հեկեկալ:

8.Գտիր առաջին շարքի բայերի հոմանիշները երկրորդ շարքում:
ա. գերել, կազդուրվել, փայլել, գոռոզանալ, չքանալ, ընկղմվել, ոգևորել
բ.  խրախուսել, անհայտանալ, սուզվել, կախարդել, մեծամտանալ, ցոլալ, առողջանալ:

ա. ննջել, գողանալ, դժգոհել, ուղղել, մտորել, անարգել, մարտնչել
բ. պայքարել, փնթփնթալ, խորհել, ստորացնել, շտկել, հափշտակել, նիրհել:

Լրացուցիչ աշխատանք

Ընդգծիր ներկա ժամանակով 3 բայաձև:
ա. գրում է, տալիս ենք, մտցրել է, սովորելու են,  ասում եք, չգաս
բ. պարում են, չունեի, կնկարեմ, չքվում է, մի՛ տար, գալիս եք

Ընդգծիր անցյալ ժամանակով 3 բայաձև:
ա. չի լալիս, կար, մի՛ տեսեք, լալիս էր, պարել է, կտա
բ. խաղացինք, չի կարելի, դարձել ես, վերցնենք, եկել եմ, կընկնեմ

Ընդգծիր ապառնի ժամանակին վերաբերող 3 բայաձև.
ա. չեմ հասկանում,  գնացել եմ, կլինես, կտրտմեմ, հատում եմ,
կարելու եք
բ. համեղացրո՛ւ, աշխատել են, արշավեմ, կհատեմ, գնացինք, սովորում են:

Ընդգծիր առաջին դեմքի 3 բայաձև.
ա. չմտնեն, ծարավեմ, դիմադրեինք, չափեիք, գնա, պրծա
բ. հասանք, մոռացաք, գրվելու եմ, սովորի, իմանայի, չեն խոսել

Ընդգծիր երկրորդ դեմքի 3 բայաձև.
ա. հասկացար, ասա՛, գտա, վերցրո՛ւ, մտներ, հարցնենք
բ. տպեցիր, բարձեր, բարձրացանք, եկաք, խոսի, արի՛։

Ընդգծիր երրորդ դեմքի 3 բայաձև.
ա. եռաց, կա՛ց, գրավ, գտավ, առարկեցին, կացին
բ. հեռացար, կտար, պոկեց, տարեց, մոտեցավ, տո՛ւր
գ. կանչեր, դնչեր, կարածի, կտարածի, մնամ, ենթամնա

Առաջադրանքների աղբյուրը՝ Կարինե Պետրոսյանի բլոգ, Սուսան Մարկոսյանի «Գործնական քերականություն»

1)Տրված է DEF ուղղանկյուն եռանկյունը:

Որոշի՛ր ∡F-ը, եթե ∡E=21°-ի:

<F = 90 — 21 = 69

2)Տրված է DEK ուղղանկյուն եռանկյունը և նրա ∡K անկյան արտաքին անկյունը:

Որոշիր եռանկյան սուր անկյունների մեծությունները, եթե ∡EKR=165°-ի:

<K = 180 — 165 = 15

90 + 15 = 105

<E = 180 — 105 = 75

3)Տրված է ADB ուղղանկյուն եռանկյունը: BC հատվածը բաժանում է DBA ուղիղ անկյունը երկու մասերի: Կազմի՛ր համապատասխան գծագիրը և որոշի՛ր ABC անկյունը, եթե CBD անկյունը հավասար է 62°-ի:

90 — 62 = 28

4)Ուղղանկյուն եռանկյան սուր անկյուններից մեկը 60° է, իսկ փոքր էջի և ներքնաձիգի գումարը հավասար է 9 սմ-ի: Որոշի՛ր փոքր էջի երկարությունը:

Անկյունների հարաբերությունը հավասար է՝ 1:2

1 + 2 = 3սմ

9սմ : 3սմ = 3սմ

3սմ * 2 = 6սմ

Պատ․՝ 3սմ

5)ABC հավասարասրուն եռանկյան մեջ AC հիմքին տարված է BD բարձրությունը: Բարձրության երկարությունը 11.5 սմ է, իսկ սրունքը՝ 23 սմ: Կազմի՛ր համապատասխան գծագիրը և որոշի՛ր ∡BAC, ∡BCA և ∡ABC անկյունները:

Ուղղանկյուն եռանկյան 30°-ի անկյան դիմացի էջը հավասար է ներքնաձիգի կեսին (ներքնաձիգը երկու անգամ մեծ է 30°-ի դիմացի էջից):

Հետևաբար <BCA = <ABC = 30⁰

90⁰ + 30⁰ = 120⁰

180⁰ — 120⁰ = 60⁰

6)Համեմատիր L գագաթից դուրս եկող հատվածների երկարությունները, եթե∡K=70°, ∡T=35°:

Քանի որ 70⁰ երկու անգամ մեծ է 30⁰, իսկ <K դիմաց ընկած է LT, իսկ <T դիմաց ընկած է KL։ Կողմ LT երկու անգամ մեծ է կողմ KL։

7)ABC հավասարասրուն եռանկյան մեջ ∡B=30°-ի: Որոշիր AC հիմքի և սրունքին տարված AM բարձրության կազմած անկյունը:

180⁰ — 30⁰ = 150⁰

150⁰ : 2 = 75⁰

75⁰ + 90⁰ = 165⁰

180⁰ — 165⁰ = 15⁰

1. Մարդու ուղեղը կազմում է մոտ 2% մարմնի ընդհանուր քաշից, բայց օգտագործում է մոտ 20% ամբողջ էներգիայից։
2. Մարդու աչքը կարող է տարբերել մոտ 10 միլիոն գույն – Չնայած մենք դա չենք գիտակցում, մեր աչքերը կարող են տարբերել անթիվ գունային երանգներ, հատկապես եթե մարզենք գունազգացողությունը։
3. Մարդու քիթը կարող է տարբերել ավելի քան 1 տրիլիոն հոտ։

Նախագծային խումբը մեդիակենտրոնում 27,02,2025

Առողջ սնունդ, դերը և նշանակությունը,

սննդամթերքի կալորիաներ

—  սննդակարգի կանոնները

նորմալ քաշ

—  սննդային անառողջ սովորություններ

—  սննդային անվտանգությունը ուսումնական ճամփորդությունների ժամանակ:

առաջադրանքներ

1. դիցուկ. օրվա ձեր ծախսը կազմում է 2500 կկալ. օգտագործելով  բլոգում դրված սննդամթերքի կալորիաներ նյութի աղյուսակը  կազմեք մի ճաշացանկ,որի էներգետիկ արժեք բավարարի ձեր օրեկան պահանջին; Համեմատեք ձեր օրեկան սննդացանկի հետ ինչ հետևություններ կարող եք անել, բավարար թե ավել է ձեր սննդացանկը
2. չափեք ձեր հասակը և քաշը, համաձայն նորմալ քաշ նյութում տրված բանաձևի հաշվեք ձեր հասակ քաշ հարաբերությունը. արեք հետևություն
3. ինչ սննդային անառողջ սովորություններ ունի ժամանակակից մարդը, դուք ,
4. թվարկեք   ուսումնական ճամփորդությունների ժամանակ թույլատրելի և ոչ ցանկալի մթերքների ցանկը

Վ․ Լուկաշիկի խնդրագրքից

276

Նապաստակ

Fծ = mg                       |

Fծ = 6կգ * 9,8Ն/կգ   |

Fծ = 58.8Ն/կգ          |

_________

m₁ = 6կգ         | F₁ = mg = 6կգ * 10Ն/կգ = 60Ն

m₂ = 40կգ       | F₂ = mg = 40կգ * 10Ն/կգ = 400Ն

m₃ = 400կգ      |F₃ = mg = 400կգ * 10Ն/կգ = 4կՆ

m₄ = 2տ            |F₄ = mg = 2տ = 2000կգ * 10Ն/կգ = 20կՆ

m₅ = 4տ            |F₅ = mg = 4տ = 4000կգ * 10Ն/կգ = 40կՆ

__________

F₁, F₂, F₃, F₄, F₅ — ?

277

V = 18,75լ            | 18,75լ : 1000 = 0,01875մ³

p = 800կգ/մ³    | m = pV = 800կգ/մ³ * 0,01875մ³ = 15կգ

g ~ 10Ն/կգ         | P = mg = 15կգ * 10Ն/կգ = 150Ն

278

V = 25լ                 | 25լ : 1000 = 0,025մ³

p = 710կգ/մ³      | m = pV = 710կգ/մ³ * 0,025մ³ = 17,75կգ

g ~ 10Ն/կգ          | P = mg = 17,75կգ * 10Ն/կգ = 177,5Ն

279

m = 20կգ                 | P = mg = 20կգ * 10Ն/կգ = 200Ն

g ~ 10Ն/կգ              |

280

V = 5լ                     | 5լ : 1000 = 0,005մ³

m = 1կգ                 |m = pV = 800կգ/մ³ * 0,005մ³ = 4կգ

p = 800կգ/մ³     | 4կգ + 1կգ = 5կգ

g ~ 10Ն/կգ          | P = mg = 5կգ * 10Ն/կգ = 50Ն

281

V = L * W * H,

L = 500                 | V = L * W * H

W = 150                |$$m=p\times V$$

H = 150                |$$F=m\times g$$

p = 700կգ/մ³      |

g ~ 10Ն/կգ          |

283

F = 49Ն                     | m = F/g = 49Ն : 9.8Ն/կգ = 5կգ

g ~ 10Ն/կգ               |

______________

m — ?

4. Prepositions

Fill in the blanks with the correct preposition: (on, in, under, next to, behind)

1. The keys are ___on__ the table.
2. The shoes are __under___ the bed.
3. The cat is sitting __next to___ the chair.
4. The school is ___behind__ the bank.
5. My backpack is ___next to__ my desk.

5. Adjectives

Find and underline the adjectives in the following sentences.

1. The small puppy barked loudly.
2. She wore a beautiful dress to the party.
3. The blue car is faster than the red one.
4. We watched an exciting movie last night.
5. His old bicycle was broken.

✅ IN (inside an enclosed space)

• The books are in the bag.
• She lives in New York.
• There is milk in the fridge.

✅ ON (on a surface)

• The phone is on the table.
• There is a picture on the wall.
• He put his glasses on his head.

✅ UNDER (beneath something)

• The cat is under the chair.
• My shoes are under the bed.
• He found his keys under the couch.

✅ NEXT TO (beside or adjacent to)

• The supermarket is next to the bank.
• She sat next to her friend.
• There’s a lamp next to the sofa.

✅ BEHIND (at the back of something)

• The car is parked behind the building.
• He hid behind the door.
• There’s a garden behind the house.

📌 Words That Are Commonly Used with These Prepositions

In

I am in the room.

You are in the class.

On

You are siting on the chair.

I am on the bus.

Under

The cat is under the bed.

The dog is under the table.

Next to

The school is next to your home.

Your home is next to my home.

Behind

Your home is behind the school.

My home is behind your home.

Words Commonly Used with Each Preposition

1️⃣ IN (inside an enclosed space or area)

Used with:

• Places: in a room, in a city, in a country, in a building, in a park, in a car
• Containers: in a box, in a bag, in a pocket, in a bottle, in a drawer
• Groups: in a team, in a class, in a family, in a company
• Time Expressions: in the morning, in the past, in the future

* Example: The keys are in my pocket.

2️⃣ ON (on a surface or attached to something)

Used with:

• Flat Surfaces: on the table, on the floor, on the wall, on the roof, on the street
• Technology & Media: on TV, on the radio, on YouTube, on a website, on social media
• Transport (public/shared): on a bus, on a train, on a plane, on a ship
• Body Parts (for accessories): on my finger (ring), on my wrist (watch), on my head (hat)
• Time Expressions: on Monday, on my birthday, on the weekend (US English)

* Example: There is a book on the table.l

3️⃣ UNDER (beneath something)

Used with:

• Objects in a lower position: under the bed, under the table, under the chair
• Natural elements: under the sky, under the sea, under the sun
• Pressure/Situations: under stress, under control, under investigation
• Leadership/Authority: under the law, under orders, under new management

* Example: The dog is under the chair.

4️⃣ NEXT TO (beside or adjacent to something)

Used with:

• Objects and places: next to the door, next to the window, next to the sofa, next to the school
• People: next to my friend, next to my teacher

* Example: She is sitting next to me.

5️⃣ BEHIND (at the back of something)

Used with:

• Locations: behind the house, behind the curtain, behind the door, behind the wall
• People/Objects: behind me, behind the car, behind the desk
• Abstract Concepts: behind schedule, behind the scenes

1)ABC եռանկյունում ∠A = 20°, ∠B = 70°: Որո՞նք են ABC եռանկյան էջերը, ո՞րն է ներքնաձիգը:

BC և AC — Էջեր

AB — Ներքնաձիգ

2)Ուղղանկյուն եռանկյան սուր անկյուններից մեկը չորս անգամ մեծ է մյուսից: Գտեք այդ անկյունները:

Անկյունների հարաբերությունը հավասար է 1:4

1 + 4 = 5

90 : 5 = 18

18 * 4 = 72

3)Ուղղանկյուն եռանկյան սուր անկյունները հարաբերում են ինչպես 2:7: Գտեք այդ անկյունները:

2 + 7 = 9

90 : 9 = 10

10 * 7 = 70

4)Գտեք ուղղանկյուն եռանկյան ներքնաձիգին տարված միջնագիծը, եթե ներքնաձիգը 16 սմ է:

8սմ

5)Ուղղանկյուն եռանկյան ներքնաձիգին տարված միջնագիծը 6 սմ է, սուր անկյուններից մեկը՝ 30°: Գտեք այդ անկյան դիմացի էջը:

Ներքնաձիգ հավասար է 2 * միջնագիծ հավասար է 12սմ։

Ուղղանկյուն եռանկյան 30°-ի անկյան դիմացի էջը հավասար է ներքնաձիգի կեսին (ներքնաձիգը երկու անգամ մեծ է 30°-ի դիմացի էջից): => այդ անկյան դիմացի էջը = 12սմ : 2 = 6սմ։

6)ABC ուղղանկյուն եռանկյան մեջ ∠A =30°, BC = 7 դմ: Գտեք AB ներքնաձիգը:

7դմ * 2 = 14դմ

7)ABC ուղղանկյուն եռանկյունում <A=30°, AB ներքնաձիգը 17 սմ է: Գտեք BC-ն:

BC = 17 : 2

BC = 8,5

8)ABC ուղղանկյուն եռանկյան AB ներքնաձիգը 19 սմ է, BC-ն՝ 9,5 սմ: Գտեք <A-ն:

19 երկու անգամ մեծ է 9,5 հետևաբար անկյուն A = 30⁰։

9)ABC ուղղանկյուն եռանկյան AB ներքնաձիգը երկու անգամ մեծ է AC էջից: Գտեք ∠B-ն:

19 երկու անգամ մեծ է 9,5 հետևաբար անկյուն A = 30⁰։